Ostatnie lata przyniosły wiele zaskakujących wydarzeń, które istotnie wpłynęły na sytuację gospodarczą – zarówno w Polsce, jak i za granicą. Jednym z najbardziej odczuwalnych zdarzeń był wybuch wojny w Ukrainie. Dla wielu wykonawców realizujących inwestycje publiczne, skutki tej sytuacji okazały się szczególnie dotkliwe – wzrosły ceny materiałów, pojawiły się trudności w dostawach i problemy z wykonaniem umów w ustalonym wcześniej budżecie.
Czy w takiej sytuacji można zmienić warunki umowy?
Tak. Ustawa Prawo zamówień publicznych przewiduje możliwość zmiany umowy zawartej z zamawiającym – nawet bez konieczności przeprowadzania nowego przetargu. Podstawą takiej zmiany jest artykuł 455 ust. 1 pkt 4 PZP, który mówi, że zmiana umowy jest możliwa, jeśli wynika z okoliczności, których nie dało się przewidzieć, działając z należytą starannością.
W praktyce oznacza to, że jeśli po podpisaniu umowy wystąpiły nadzwyczajne i nieprzewidywalne zdarzenia – jak wojna czy nagły i gwałtowny wzrost cen – strony mogą legalnie renegocjować warunki, w tym np. dokonać waloryzacji wynagrodzenia wykonawcy.
Jakie warunki muszą zostać spełnione?
- Zmiana nie może prowadzić do całkowitej zmiany charakteru umowy.
- Wzrost ceny wynikający ze zmiany nie może przekroczyć 50% pierwotnej wartości umowy.
- Okoliczności muszą mieć rzeczywisty wpływ na wykonanie umowy – a nie być jedynie hipotetycznym zagrożeniem.
W przypadku wielu inwestycji realizowanych w latach 2022–2023, te warunki są spełnione. Skokowy wzrost kosztów materiałów budowlanych i energii, trudności z dostępnością surowców oraz dynamiczna sytuacja międzynarodowa – to czynniki, których nie sposób było przewidzieć na etapie składania oferty.
Co może zrobić wykonawca?
Wykonawcy, którzy znaleźli się w sytuacji zagrożenia utratą rentowności kontraktu, mają możliwość:
- powołania się na art. 455 PZP w celu renegocjacji umowy,
- złożenia wniosku o waloryzację wynagrodzenia,
- dochodzenia swoich roszczeń przed sądem, jeśli zamawiający odmawia uzasadnionej zmiany warunków.
W praktyce najważniejsze jest odpowiednie przygotowanie – zarówno pod względem dokumentacji, jak i argumentacji prawnej. W takich przypadkach kluczowe staje się wsparcie kancelarii, która zna specyfikę zamówień publicznych oraz posiada doświadczenie w sporach związanych z waloryzacją wynagrodzeń.
Dobrze przygotowane stanowisko i profesjonalne wsparcie prawne zwiększają szansę na pozytywne rozstrzygnięcie sporu lub skuteczne przeprowadzenie negocjacji z zamawiającym. Warto działać zanim sytuacja finansowa wykonawcy ulegnie pogorszeniu – bo nawet w trudnych okolicznościach, prawo przewiduje rozwiązania chroniące interesy wykonawców.
W przypadku pytań lub potrzeby analizy konkretnej sytuacji – możliwy jest kontakt z kancelarią SMART w celu uzyskania indywidualnej pomocy prawnej.
Zapraszamy do kontaktu: kancelaria@kancelariasmart.pl
Możesz też przesłać zapytanie przez formularz – odpowiemy szybko i konkretnie.