W praktyce często spotykamy się z sytuacją, gdy dłużnik dokonuje częściowej zapłaty faktur VAT wystawionych przez wierzyciela. Choć może się to wydawać tylko formalnością, to takie działanie może oznaczać uznanie roszczenia — a to ma istotne konsekwencje prawne.
Czym właściwie jest uznanie roszczenia? Według wyroku Sądu Najwyższego z 8 kwietnia 1999 r. (sygn. II CKN 269/98), wyróżniamy:
- uznanie właściwe – czyli oświadczenie woli dłużnika potwierdzające istnienie długu lub jego elementów (np. wysokości),
- oraz uznanie niewłaściwe – które nie jest formalnym oświadczeniem woli, ale przejawem świadomości istnienia zobowiązania.
W praktyce, jak podkreślił Sąd Apelacyjny w Białymstoku (wyrok z 30 października 2013 r., sygn. I ACa 484/13), uznanie roszczenia może przybrać różne formy — zarówno formalne, jak i wynikające z każdego zachowania dłużnika, które świadczy o jego świadomości długu i gotowości do dobrowolnego spełnienia świadczenia.
Co więcej, Sąd Najwyższy w wyroku z 4 lutego 2005 r. (I CK 580/04) potwierdził, że uznanie niewłaściwe może dotyczyć nawet roszczeń, których wysokość nie jest jeszcze dokładnie ustalona, a jego ocena opiera się na tym, czy wierzyciel mógł racjonalnie oczekiwać dobrowolnego spełnienia świadczenia.
Podobne stanowisko zajęły sądy apelacyjne, m.in. w Warszawie (wyrok z 8 marca 2013 r., sygn. I ACa 1014/12) oraz w Gdańsku (wyrok z 27 stycznia 2015 r., sygn. I ACa 701/14), podkreślając, że uznanie roszczenia nie wymaga wskazywania podstawy prawnej ani dokładnej kwoty długu. Wystarczy, że dłużnik daje wyraźny lub dorozumiany sygnał, iż zdaje sobie sprawę ze swojego zobowiązania.
Warto pamiętać, że zgodnie z art. 123 § 1 pkt 2 Kodeksu cywilnego każde działanie dłużnika, które świadczy o świadomości istnienia roszczenia, może być uznane za uznanie niewłaściwe (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 28 czerwca 2019 r., sygn. I ACa 293/19).
Dla Ciebie, jako osoby zainteresowanej zabezpieczeniem swoich praw lub dochodzeniem należności, kluczowe jest to, że nawet niewielka część uregulowania faktur lub inny przejaw świadomości długu przez dłużnika może skutecznie przerwać bieg przedawnienia i wzmocnić Twoją pozycję procesową.
Jak możemy pomóc?
Kancelaria SMART specjalizuje się w kompleksowym doradztwie i reprezentacji w sprawach dotyczących uznania roszczeń, egzekucji należności oraz prawa cywilnego i handlowego. Dzięki znajomości aktualnego orzecznictwa oraz indywidualnemu podejściu do każdej sprawy pomagamy klientom skutecznie zabezpieczać ich interesy.
Jeśli masz wątpliwości dotyczące swojego długu, zapłaty od kontrahenta lub potrzebujesz profesjonalnej pomocy prawnej, skontaktuj się z nami. Razem znajdziemy najlepsze rozwiązanie dla Twojej sytuacji!
Zapraszamy do kontaktu: kancelaria@kancelariasmart.pl
Możesz też przesłać zapytanie przez formularz – odpowiemy szybko i konkretnie.